Dzieciobójstwo rodzicielskie u Bociana białego.

W związku z wydarzeniami w wielu tegorocznych gniazdach, postanowiłam przyjrzeć się zagadnieniu dzieciobójstwa u bocianów białych.
W Repozytorium Cyfrowym Instytutów Naukowych: Link, w Acta Ornithologica, Vol.37 (2002) No.2, znalazłam pracę Piotra Zielińskiego, z Wydziału Ekologii i Zoologii Kręgowców Uniwersytetu Łódzkiego: „Brood reduction and parental infanticide — are the White Stork (Ciconia ciconia) and the Black Stork (C. nigra) exeptional ? (Redukcja lęgu i dzieciobójstwo rodzicielskie – czy Bocian biały (Ciconia ciconia) i Bocian czarny (C. nigra) są wyjątkowe ?)

Pozwoliłam sobie przetłumaczyć fragment i może nie jest to najlepsze tłumaczenie, ale mam nadzieję, oddaje sens rozważań. Mam nadzieję, że autor nie weźmie mi tego za złe. Nie dotarłam do polskiej wersji pracy.

„Bociany są monogamiczne. Gniazdują samotnie lub w koloniach, zwykle lęg składa się z 4 (zakres 1-7) jaj i pisklęta lęgną się raz w roku.
Jaja składane są w odstępach 1 ^ 1 dni, zazwyczaj co dwa dni a inkubacja rozpoczyna się od złożenia
drugiego jaja i trwa zazwyczaj 32 dni. Klucie jest asynchroniczne i pisklęta opuszczają gniazdo w wieku 54-68 dni (Schultz 1998).
Lack(1947,1966) prognozował, że najlepszą strategią gniazdowników o dłuższym okresie pobytu potomstwa w gnieździe, w obliczu nieprzewidywalności dostępności zasobów żywności, może być składanie większej (optymistycznej) ilości jaj i rozpoczęcie inkubacji przed złożeniem ostatniego jajka.
W rezultacie, w asynchronicznych lęgach, przy trwałych niedoborach żywności, zginą tylko niektóre, zamiast wszystkich piskląt.
Najsłabsze pisklę przeżyje i opuści gniazdo tylko wtedy, gdy zasoby pokarmu są obfite. Chociaż bocian biały jest częściowo gniazdownikiem o długim okresie pobytu młodych w gnieździe, to
niemal idealnie pasuje do tych prognoz. Okres aktywnego dostarczania pokarmu do gniazda, pisklętom bociana białego wynosi najdłużej od 20 do 30 dni (Tortosa &Redondo 1992). Tak więc w czas, pomiędzy zapłodnieniem, a okresem najwyższego zapotrzebowania piskląt wynosi dobrze ponad dwa miesiące (tworzenie pary+ inkubacja + 20-30 dni) i ze względu na długość tego okresu, przewidywanie dostępności zasobów pożywienia, w momencie składania jaj, mogą być niedokładne. Inkubacja zaczyna się od złożenia drugiego jaja, klucie jest asynchroniczne, a różnice wiekowe między najmłodszym i najstarszym pisklęciem w dużych lęgach mogą wynosić nawet dziesięć dni(Haverschmidt 1949, Cramp 1977).
Jednakże, czasami rodzice aktywnie zmniejszają liczbę potomstwa, zamiast czekać na śmierć, która nastąpi później, poprzez konkurencję rodzeństwa.
Robią to, wyrzucając jaja lub zabijając i pożerając lub wyrzucając pisklęta z gniazda (Wodzicki 1877, Schiiz 1957, Borowski1963, Meybohm & Fiedler 1983, Jakubiec 1991,Tortosa & Redondo 1992). Częstotliwość tego zjawiska zmienia się w zależności od roku. W hiszpańskiej, monitorowanej w sposób ciągły, populacji bociana białego, Tortosa & Redondo (1992)
zarejestrowano dzieciobójstwo w jednym gnieździe z 14 w 1987 i w sześciu z 23 w roku 1990. Jest to
jedyny gatunek, w którym fakultatywne dzieciobójstwo rodzicielskie zostało udokumentowane tak szeroko. Dzieciobójcze zachowania u bocianów białych, zaobserwowano w różnych obszarach dystrybucji bociana białego (Hiszpania, Niemcy, Polska), w różnych latach, zarówno w koloniach, jak i u par samotnie gniazdujących. (Schiiz 1957, Borowski 1963, Meybohm & Fiedler1983, Jakubiec 1991 Tortosa i Redondo 1992).
http://rcin.org.pl"


Praca ma już 13 lat, więc pewnie ornitolodzy mają już znacznie więcej obserwacji i być może więcej wiedzą o tym zjawisku. Autor opisał problem, w kontekście niekorzystnych warunków żywieniowych. Są jednak jeszcze inne aspekty. Znamy bociany, które redukują lęg, oceniając własne możliwości zdobycia pożywienia, jak na przykład Manfred z Mannheim, który zawsze pożera piąte pisklę, czy, niestety, Piórek, ze Sławacinka, który też eliminuje pisklęta według własnej oceny (Piórka znamy dość krótko, więc nie wiemy do końca, czym się kieruje.)
Nie do końca rozumiem również powody zachowania poprzedniej Czantorki z gniazda w Ustroniu, w 2011 roku, być może wynikało z jakichś jej problemów zdrowotnych. Wiem natomiast, że w gnieździe w Ligocie, w 2012 roku, Gotek wyeliminował co najmniej jedno pisklę, ponieważ miał kontuzję nogi. W Ligocie nie występuje niedobór pożywienia.

Tak więc, decyzje o eliminacji, redukcji lęgu, rodzice podejmują również w zależności od własnej kondycji fizycznej i ewentualnych problemów zdrowotnych. Jednak, w 2014 roku, w gnieździe w Nowym Kamieniu, mimo poważnej kontuzji nogi u Kamilki, do eliminacji nie doszło. Wszystko zależy od konkretnej pary bocianów.

W gnieździe w Nagyhalász, odkąd je obserwuje, tylko raz zdarzyła się eliminacja pisklęcia. Było to w 2012 roku. W gnieździe były cztery pisklęta. Jedno, po prostu przestało się rozwijać. Rodzice czekali, dali mu 2 tygodnie. Niestety, jego stan nie poprawiał się. 4 czerwca rano, Hajnal zostawiła Halásza, zapewne z zadaniem wyeliminowania maluszka. Halász długo zwlekał, a potem, po prostu nie umiał tego zrobić do końca. Eliminację zakończyła Hajnal, po powrocie do gniazda. Maluszek był naprawdę dystroficzny.

Filmik z 3 czerwca 2012 roku:



To, co dzieje się w tym roku w Nagyhalász, jest dla mnie jakąś niezrozumiałą kazuistyką. Zmarnowało się pięć jajek i zginęły trzy pisklęta. Rozumiem brak pożywienia i suszę. Nie rozumiem jednego: pisklęta były w dobrym stanie. Były ruchliwe i żywotne. Samiec przyniósł im świeże siano, nakarmił, a następnie wyrzucił.
On nie zredukował lęgu. On go zniszczył. Dorosłe bociany pozostają w okolicy, więc muszą znajdować dla siebie pożywienie.

Jeśli ktoś jest zainteresowany tym problemem w u bocianów czarnych, odsyłam do pracy, strona 4 (116). Trzeba mieć zainstalowany Acrobat Reader, aby otworzyć treść.